|
| |
Afrikaansmedium
onderrig op skool en van die menings van ouers in alle gemeenskappe oor die huidige
stand van skoolonderwys
Prof.
Hermann
Giliomee
Chris
Heese
Lawrence
Schlemmer
Die
finansiële ondersteuning van die volgende word met dank erken:
Het
Jan Marais Nationale Fonds
Naspers
Dagbreek
Trust
Stellenbosch
24
Januarie 2005
Strategiese Opsomming vir Top
Bestuur
Hierdie
verslag berus op die volgende verslae wat aangeheg word
·
Strategiese voorstelle vir
langtermyn oplossings vir die Afrikaanstalige onderwys (Hermann Giliomee, Chris
Heese en Lawrence Schlemmer)
- `n
Opname oor die menings van ouers oor wendinge in die
onderwys (Lawrence
Schlemmer en Hermann Giliomee)
·
`n Verslag van die referate wat
gelewer is by `n spesiale kongres oor die onderwys, georganiseer deur die
opstellers van hierdie verslag. Dit is gehou op die UWK-kampus op 4-5 Junie
2004. Dit lê klem op die swak en
sterk punte van sowel die ou as die nuwe onderwysstelsel met spesiale verwysing
na die behoefte aan verdere hervorming (D. C. F. Heese)
BEVINDINGS
·
Onderwys in Suid-Afrika is in `n
krisis: Suid-Afrika het laaste gekom van die 46 lande wat leerders in graad 8
ingeskryf het om die toetse in wetenskap en wiskunde af te lê.
Daar word tans nie meer suksesvolle swart kandidate (ongeveer 4 600) in
Wiskunde Hoër Graad gelewer as in 1992 nie. Universiteite in Suid-Afrika wil
vanaf 2009 ‘n eie toelatingseksamen bedryf voor hulle aan studente plekke gee
- Leerders
in die moedertaal vaar
aansienlik beter as diegene wat in `n tweede taal studeer. Ook in wiskunde
en wetenskap.
·
Daar is `n dreigende tekort aan
Afrikaanse leerkragte, veral in wiskunde en wetenskap en buite die Wes-Kaap
- Wetgewing
word beoog wat beheerrade se magte drasties sal inkort. Meer welgestelde
ouers mag in aansienlike getalle besluit om eerder hul kinders na
Engelstalige privaatskole te stuur.
- Die
regering wil hê dat skole en universiteit toegang (lees: toegang in Engels)
moet verleen. Geen aanvullende fondse word op universiteitsvlak hiervoor
beskikbaar gestel nie. In feite hef die regerings in sulke gevalle `n
taal-“taks” op Afrikaans
- Ongeveer
60 persent wit Afrikaanse kinders woon enkelmedium Afrikaanse skole by; `n
kwart is in parallelmedium staatskole; 14 persent is in Engelsmedium
staat-en privaatskole.
- Terwyl
daar Afrikaanse onderwysers is wat in staat is om Afrikaans as taal, die
kultuur en dissipline te handhaaf –en dit is klaarblyklik tans nog die
geval-- is daar nog
nie besondere kommer onder ouers oor die kwyning van moedertaal
onderrig.
- Baie
ouers is nie bewus van die opvoedkundige waarde van moedertaal onderrig nie
en is ook geneig om die invoer van Engelsmedium klasse in `n Afrikaanse
skool as ‘n aanwins eerder as ‘n bedreiging te sien.
- Abstrak
beskou 80% van die wit Afrikaanse ouers (teenoor 73% van bruin ouers) as
belangrik. Van die Afrikaners kies 57% moedertaalonderrig omdat dit `n
bepaalde kultuurerfenis en etnisiteit oordra en `n verdere 30% omdat dit `n
opvoedkundige voordeel meebring (In die geval van bruinmense is die
proporsies 44 persent en 30%.)
- `n
Derde van die wit Afrikaanse ouers sal nie beswaar hê as Engels in `n
opvoedkundige instelling ingevoer word teenoor twee-derdes wat dit
teenstaan.
- Baie
min wit of bruin Afrikaanse ouers is bereid om vir moedertaalonderrig te
betaal indien hulle dit nie ontvang nie. Ongeveer 60% van die Afrikanerouers
beoog sterk optrede as hul kinders dit nie ontvang nie.
- Indien
dit egter sou gebeur dat `n opvoedkundige instelling “getransformeer”
word en dat saam daarmee
Afrikaans gemarginaliseer word, sal daar ‘n groot styging van die vlakke
van kommer en ontevredenheid plaasvind, soortgelyk as dié wat ons tans
onder Indiër-ouers sien. Van
die Afrikaners voel 58% vir “sterk optrede” as so iets gebeur.
- Die
volgende persentasies van ouers voel of ontevrede met die huidige onderwys,
of pessimisties oor die rigting wat onderwys inslaan: Wit Afrikaans:79% Wit
Engels:70% Indiërs:78% Daarteenoor is die getalle vir bruin ouers 41% en swart ouers 31%. Vir die alle groepe is dit
41% . Die grootste tevredenheid is by gevalle waar die skakeling
tussen die ouers en die skool die swakste is en waar ouers nie hoë
verwagtinge het nie.
- Oor
die algemeen is die ouers baie ontevrede met Uitkomsgebaseerde Onderwys en
die veranderings in leerplanne en regulasies. Wit Afrikaanse ouers spesifiek
is sterk ontevrede oor swak
dissipline, dalende standaarde, bemoeiing deur regering met skole,
godsdiensbeleid en en rassespanning op skool.
AANBEVELINGS
Daar
word aanbeveel dat
1 `n Sekretariaat van afgetrede onderwysbeplanners en
regsgeleerders moet dringend in die lewe geroep word om
- die
behoefte van Afrikaanse onderwysers in skaars vakke te bepaal
- modelle
te ontwikkel om, waar parallel-medium `n voldonge feit is, `n taalbeleid te
volg wat `n verrykende taalmilieu tot gevolg het
- `n
geko-ordineerde poging van stapel te stuur om die bestaande en
verwagte gebrek aan onderwysers vir hoër graad wiskunde, wetenskap en tale
na te vors en aansporings te
ontwikkel vir leerlingonderwysers in die vakke
- konsep
onderwyswetgewing en onderwyspraktyke noukeurig na te vors om
vroegtydig te waarsku teen wetsontwerpe en regulasies wat
inbreuk maak word op bestuursoutonomie, en aanbevelings te doen vir
geregtelike optrede
voorlopig te beplan vir die stigting van privaatskole indien die beplande
onderwyswetgewing die outonomie van beheerrade vernietig
2
Daar
word gevoel
dat vertoë tot die Minister van Onderwys waarskynlik min vrugte sal oplewer en
nie die fundamentele krisis van Afrikaanstalige instellings sal oplos nie.
3
Die
wesenlike aangeleenthede en probleme in Afrikaanse onderwys moet op ’n vlak van
die beginsels van ’n demokratiese orde gedryf
word, en in besonder moet die onderwysprobleme deel uitmaak van ’n aksie
rondom minderheids-en-kultuurregte in ’n multi-kulturele bevolking.
As sodanig moet die aksie op die hele regering gerig word met die
President en sy kantoor as kanaal. Die universiteite met historiese en/of
huidige bande met Afrikaans-medium onderrig sal die aksie moet dryf
4
Daar kan
nooit spesiale voorregte vir die Afrikaantalige gemeenskap gevra word nie, en
die Afrikaanstalige “entrepreneurs” moet bereid wees om, as hulle gevra
word, ook alle ander minderheidsgemeenskappe met besondere taalbehoeftes met
raad en daad by te staan.
Sien
Finale verslag
Terug
boontoe
Onderwys
navorsing
Tuisblad
| |
Medewerkers
|
